پدر فراوری انبوه در جهان کیست؟ چه ارتباطی با جهانی خودرو دارد؟ - وبلاگ گیت

به گزارش وبلاگ گیت، شاید باورش سخت باشد که فراوری انبوه چطور توانست در صنعت و در پی آن زندگی روزمره تحول ایجاد کند. پدر فراوری انبوه در جهان کیست؟ چه ارتباطی با جهانی خودرو دارد؟

وبلاگ گیت - امین آزاد: برترین رکورد فراوری صنعت خودروی ایران در سال 90 و با فراوری حدود 1.5 میلیون دستگاه رقم خورده است. حال آنکه فورد با روش نوین فراوریش در سال 1923 یعنی حدود 90 سال قبل توانسته بود سالی بیش از دو میلیون خودرو در سال فراوری کند. همین روش فراوری تازه در آن روزها بود که فورد را تا همین امروز به پدر فراوری انبوه در صنعت خودرو معروف نموده است. مردی که با ابتکارش دیترویت را به شهر خودروسازی جهان تبدیل کرد.

هنری فورد در سال 1863 در نزدیکی دیترویت بزرگترین شهر حال حاضر صنعت خودرو در جهان به جهان آمد. اما آن روزها در دیترویت خبری از خودرو نبود. البته این شهر آن موقع هم شهر صنعتی بزرگی بود و هنری فورد هم در 16 سالگی حدود 3 سال در این شهر کار کرد تا به اصرار پدرش دوباره به مزرعه خانوادگیشان بازگشت و این اتفاق اولین جرقه های آینده روشن فورد را زد.

در مزرعه آنها یک ماشین بخار شرکت وستینگهاوس وجود داشت. هنری جوان شیفته این ماشین شده بود وی آغاز به کار با این ماشین کرد. مدتی کار و تعمیر کردن این ماشین بخار، از او یک تعمیرکار مجرب ساخت. این مهارت به قدری بود که هنری به استخدام شرکت وستینگهاوس در آمد.

همه چیز از علاقه او به کار فنی آغاز شد

او عاشق کار فنی شده بود و این عشق هر روز به مهارت هایش می اضافه کرد. به گونه ای که مدت زیادی طول نکشید تا به استخدام شرکت ادیسون در آمد.

شرکت ادیسون آن روزها با اختراع برق بسیار معروف شده بود و هر روز در پی اختراع یک دستگاه تازه بود.

پس از دو سال کار، هنری مهندس ارشد شرکت ادیسون شد. حالا چه از نظر اقتصادی و چه از نظر فنی او به جایگاهی رسیده بود که به آرزوی خود جامع عمل بپوشاند.

هنری فورد در سال 1896 نخستین وسیله نقلیه خود را که با نیروی موتور درون سوز حرکت می کرد ساخت.

البته این طراحی تازه را نمی توان یک اختراع نامید، چرا که ده سال قبل از آن کارل بنز و گوتلیب دایملر یک خودروی سه چرخ با موتور درون سوز را ساخته بودند.

با این همه فورد را می توان پیشگام ساخت خودروی مدرن در آمریکا دانست.

یک خودروی مسابقه ای طراحی کرد، در مسابقات سرعت خوش بدرخشد، سرمایه گذاران جذب سرمایه گذاری در یک شرکت تازه شدند و شرکت هنری فورد تاسیس شد.

و نخستین خودرو

نخستین خودروی فورد از موتور دو سیلندر چهار زمانه بهره می برد که می توانست با سوخت اتانول، تا چهار اسب بخار قدرت فراوری کند. این قدرت به وسیله زنجیر به چرخ های عقب می رسید. خودرو دو دنده برای حرکت رو به جلو داشت و از دنده عقب هم خبری نبود. ضمن آنکه ترمز هم نداشت و برای متوقف کردنش بعد از خلاص کردن دنده ها، باید با فشار دادن پا روی زمین ترمز گرفته می شد.

این خودروی پیش پا افتاده تنها می توانست 30 کیلومتر در ساعت سرعت بگیرد و هنوز بیشتر شبیه یک محصول اولیه بود تا محصولی برای عرضه به بازار.

با این محصول هنری سعی کرد نظر ادیسون را برای سرمایه گذاری فراهم کند. در دیدار هنری فورد با ادیسون، او تشویق شد تا مدل تازهی را طراحی کند. در سال 1898 هم این مدل طراحی شد. اما ادیسون حاضر به سرمایه گذاری روی این طرح تازه نشد.

ولی فورد نا امید نشد و یک سال بعد با سرمایه چند سال کارش در شرکت ادیسون و با یاری یک سرمایه دار، شرکت خودروسازی دیترویت را در سال 1899 تاسیس کرد.

تکرار شکست ها و پیروزی ها

پس از مدتی با هزینه حدود 90 هزار دلاری وی در این شرکت نتوانست هیچ خودرویی قابل عرضه به بازار بسازد. و عملا شرکت دیترویت متولد نشده مرد.

فورد با این همه دست از کار نکشید و طی 10 ماه یک خودروی مسابقه ای طراحی کرد که توانست در مسابقات سرعت خوش بدرخشد و این سبب شد سرمایه گذارانی برای سرمایه گذاری در یک شرکت تازه جذب شوند و به این ترتیب شرکت هنری فورد در نوامبر 1901 تاسیس شد.

اما چندی نگذشت که دوباره فورد عصبانی شد و شرکتی که خودش ساخته بود را ترک کرد.

علت ترک هم این بود که یکی از سرمایه داران، فردی را به اسم مشاور، به شرکت آورده بود. این فرد، للاند یک مهندس و مکانیک و مخترع بود و در کارنامه فعالیتش ساخت و فروش موتور به شرکت اولدزموبیل و ساخت خودرو به چشم می خورد. این اتفاق برای هنری فورد بسیار سنگین بود. او نمی توانست حضور یک رقیب قدرتمند را تحمل کند.

پس از ترک شرکت از سوی فورد، چون شرکت با نام وی شکل گرفته بود عملا شرکت منحل شد.

به نظر من هیچ کس نمی تواند هرگز کسب و کار خود را رها کند. او باید روزها فکر آن را کند و شب ها خوابش را ببیند.

ساخت خودروی مسابقه ای

هنری که حالا کمی هم کج خلق شده بود، از کار دست نکشید و خودروی مسابقه ای 999 را ساخت. او می خواست به همه ثابت کند در مهندسی برترین است.

با این اتفاق دوباره سرمایه گذاران به فورد روی خوش نشان دادند و شرکت فورد و مالکومسون در سال 1903 تاسیس شد.

خودروی A اولین محصول شرکت فورد بود. این خودرو تنها یک ماه پس از تاسیس شرکت آماده شد.

فراوری مدل A ریسک بزرگی برای شرکت فورد بود. چرا که از 28 هزار دلار سرمایه اولیه شرکت تنها 223 دلار در بانک باقی ماند تا نخستین مدل A آماده فروش گردد و عدم فروش مناسب آن به معنی ورشکستگی شرکت بود.

البته این بار شانس با هنری فورد بود، گویی دیگر دوران شکست وی تمام شده است.

خودرو با قیمت 750 دلار آماده فروش شد

خودرویی که در آن روزها مقرون به صرفه ترین خودرو در جهان محسوب می شد تنها 750 دلار قیمت داشت. این خودروی دو نفره هشت اسب بخار قدرت (قدرتی در حدود یک موتور سیکلت کوچک امروزی) داشت و تنها با رنگ قرمز عرضه می شد. طی مدت یک سال 1750 دستگاه از این مدل به فروش رفت.

در سپتامبر 1908 نخستین فورد T کارخانه فورد در دیترویت را ترک کرد. تا آغازی برای موفقیت های بیشتر فورد باشد. فورد مدل T از یک موتور 2.9 لیتری چهار سیلندر با قدرت 20 اسب بخار بهره می برد که می توانست تا حدود 70 کیلومتر در ساعت سرعت بگیرد.

این خودرو هنوز با روش های معمول آن روزها ساخته می شد و خبری از فراوری انبوه نبود. فراوری هر خودرو حدود 12 ساعت زمان می برد اما با این حال با قیمت 850 دلاری اش خودرویی مقرون به صرفه قیمت محسوب می شد. چرا که خودروهای رقیب فورد بالای دو هزاردلار قیمت داشتنند.

مدتی نگذشت که ایده فراوری انبوه هنری همه چیز را تغییر داد. این ایده وقتی به فکر او رسید که خط مکاهمه بسته بندی گوشت را دید.

با این ایده بود که زمان فراوری فورد T از 12 ساعت به 90 دقیقه رسید. قیمت خودرو هم تا 290 دلار کاهش یافت.

حالا مردم طبقه میانه هم می توانستند یک خودروی فورد T بخرند. با انقلاب فراوری انبوه دیگر خودرو کالایی اشرافی نبود. 12 کارخانه در نقاط مختلف جهان از برزیل تا انگلستان آغاز به فراوری این مدل فورد کردند و بیش از نیمی از خودرورهای فراوریی در سال فورد T شده بودند.

آغاز حمایت از کارگران

در سال 1923 کارخانه فورد بیش از دو میلیون خودرو فراوری می کرد. این حجم بالای کار سبب شد به کارگران فشار زیادی بیاید و هر کارگر پس از مدت کمی کار به علت فشار بالا، این شرکت را ترک می کرد.

به همین دلیل فورد یکی از اولین قوانین حمایت از کارگران را اجرا کرد.

هنری فورد در 5 ژانویه 1914، سیستم حقوق و دستمزد تازه را معرفی کرد که در آن موقع انقلابی در جامعه کارگری بود. در شرایطی که سایر شرکت ها در برترین شرایط، اندکی بیش از دو دلار در روز برای 9 ساعت کار روزانه پرداخت می کردند، هنری فورد اظهار داشت پنج دلار در روز به ازای هشت ساعت کار روزانه می پردازد. ضمن آنکه کارگران در سود شرکت سهیم اند.

با موفقیت فروش فورد T، هنری مغرور شده بود و دیگر در پی نو آوری نبود همین غرور ضربه سختی به وی زد . شرکت جنرال موتورز در حال معرفی محصولات تازه بود و مدل T قدیمی شده بود اما هنری فورد نمی خواست این واقعیت را قبول کند.

مهندسان شرکت که متوجه خطر شده بودند، مدل تازهی از فورد T را طراحی کردند.

اما زمانی که آن ها خودرو را به هنری نشان دادند او از شدت عصبانیت شیشه های خودرو را خرد کرد. مدتی نگذشت که کاهش فروش فورد T دیگر امیدی برای ادامه فراوری باقی نگذاشت.

بازنشستگی نزدیک بود

طی مدت شش ماه، تنها 300 هزار دستگاه از این مدل فروش رفته بود. فراوری فورد T قطع شد و شش ماه کارخانه تعطیل شد. علت تعطیلی آماده شدن برای فراوری خودروی تازه اعلام شد، اما مدل تازهی وجود نداشت. حالا دیگر فورد گویی به پرتگاه نزدیک شده بود. پس از گذشت چند ماه، مدل تازه فورد طراحی شد اما فورد بازار را به رقبا واگذار نموده بود.

این شرکت در سال های قبل از جنگ جهانی دوم به رده سوم خودروسازی در آمریکا پس از جنرال موتورز و کرایسلر سقوط نموده بود.

با این اوضاع دیگر زمان بازنشستگی فورد فرا رسیده بود. البته میراث هنری به خانواده اش رسید.

وی در سال 1947 در 83 سالگی چشم از جهان فرو بست.